Chăm Sóc Và Dinh Dưỡng Cho Chó Con

Cách nuôi chó con khoa học là yếu tố quyết định sự sống còn và nền tảng sức khỏe của thú cưng trong suốt 15-20 năm sau này. Đối với người mới nuôi, giai đoạn chó con vừa là khoảng thời gian thú vị nhất, nhưng cũng đầy rẫy rủi ro về bệnh truyền nhiễm (Parvo, Care) và các vấn đề hành vi nếu không có lộ trình chăm sóc đúng đắn. Bài viết này của Bệnh viện thú y Vpet’s sẽ cung cấp cẩm nang nuôi dưỡng chó con toàn diện từ A-Z, được tổng hợp dựa trên các tiêu chuẩn thú y quốc tế và thực tế môi trường khí hậu tại Việt Nam.

Chó con là chó mấy tháng tuổi?

Giai đoạn chó con được tính từ khi chó sinh ra cho đến khi chúng ngừng phát triển thể chất và đạt đến sự trưởng thành về mặt sinh sản.

Xác định đúng độ tuổi là bước đầu tiên để thiết lập chế độ dinh dưỡng phù hợp. Về mặt sinh học, giai đoạn chó con thường kéo dài từ sơ sinh đến 12-18 tháng tuổi, tùy thuộc vào kích thước giống chó:

• Giống chó nhỏ: Trưởng thành nhanh, khoảng 10-12 tháng.
• Giống chó lớn: Trưởng thành chậm hơn, có thể kéo dài đến 18-24 tháng.

Việc áp dụng chế độ ăn của chó trưởng thành cho chó con quá sớm có thể dẫn đến thiếu hụt canxi và protein, gây ra các bệnh lý về xương khớp và chậm phát triển.

Chó con mới về nhà phải làm sao?

Khi đón chó con mới về nhà, ưu tiên hàng đầu là thiết lập sự an toàn và ổn định tâm lý cho bé chó nhỏ. Giai đoạn chuyển đổi môi trường sống thường gây ra áp lực lớn lên hệ miễn dịch và thần kinh của chó. Dưới đây là quy trình chuẩn bị chi tiết để đảm bảo chó con hòa nhập nhanh chóng và khỏe mạnh.

1. Chuẩn bị không gian và vật dụng thiết yếu

Trước khi đón cún về, bạn cần “an toàn hóa” ngôi nhà và mua sắm đủ các vật dụng cần thiết.

• Chuồng hoặc lồng: Đây không phải là nơi nhốt phạt, mà là “hang động” an toàn để chó ngủ và rèn luyện kỷ luật đi vệ sinh.
• Bát ăn và bát nước: Nên chọn chất liệu inox hoặc sứ để dễ vệ sinh, tránh bát nhựa vì dễ bị cắn xước sinh vi khuẩn.
• Thức ăn cũ: Xin một ít thức ăn chó đang ăn tại nhà cũ/nơi bán để trộn dần với thức ăn mới, tránh sốc tiêu hóa.
• Tạo không gian nhà an toàn:
  • Cất gọn dây điện, hóa chất tẩy rửa, thuốc diệt côn trùng lên cao.
  • Thu dọn các vật nhỏ như cúc áo, đồng xu để tránh nguy cơ nuốt phải (dị vật đường ruột).

2. Ổn định tâm lý và giấc ngủ đêm đầu tiên

Đêm đầu tiên xa mẹ và đàn là thời điểm chó con dễ bị hoảng loạn và kêu la nhiều nhất. Để xử lý tình trạng này, bạn cần áp dụng các biện pháp trấn an tâm lý thay vì la mắng. Hãy đặt một chiếc đồng hồ có tiếng tích tắc hoặc một chai nước ấm bọc khăn vào trong chuồng. Âm thanh và hơi ấm này mô phỏng nhịp tim của chó mẹ, giúp chó con cảm thấy an toàn hơn.

Lưu ý: Tránh việc ôm ấp chó con liên tục hoặc cho ngủ chung giường ngay đêm đầu tiên. Điều này có thể vô tình hình thành hội chứng lo âu xa cách, khiến chó không thể tự lập sau này.

3. Quy tắc “3 Không” trong 7 ngày đầu tiên

Tuần lễ đầu tiên là giai đoạn nhạy cảm nhất, quyết định chó con mới về nhà có bị ốm hay không. Bạn buộc phải tuân thủ quy tắc “3 Không” sau:

1. Không tắm: Tuyệt đối không tắm cho chó con trong 1 tuần đầu khi mới về nhà. Việc thay đổi môi trường đã làm giảm sức đề kháng, nếu gặp nước lạnh hoặc không sấy khô kỹ, chó rất dễ bị viêm phổi hoặc cảm lạnh. Nếu chó bẩn, chỉ nên dùng khăn ấm lau sạch hoặc phấn tắm khô.
2. Không đổi thức ăn đột ngột: Hệ tiêu hóa của chó con rất yếu. Việc đổi sang loại cám mới ngay lập tức sẽ gây tiêu chảy. Hãy áp dụng quy tắc chuyển đổi trong 7 ngày (trộn tỷ lệ thức ăn mới tăng dần: 25% – 50% – 75% – 100%).
3. Không tiếp xúc chó lạ/ra đường: Khi chưa tiêm đủ ít nhất 2 mũi vaccine, chó con không có kháng thể bảo vệ trước các bệnh nguy hiểm như Parvovirus hay Care. Giữ chó hoàn toàn trong nhà và tránh tiếp xúc với chó lạ hoặc khu vực công cộng.

Bệnh viện thú y Vpet’s – Dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện cho chó con

Nếu bạn đang tìm Bệnh viện thú y để tư vấn nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe cho chó con thì Bệnh viện thú y Vpet’s là địa chỉ được nhiều chủ nuôi tin tưởng. Đội ngũ bác sĩ tại Vpet’s có kinh nghiệm lâu năm trong nhi khoa thú y, am hiểu các bệnh lý thường gặp ở chó nhỏ như tiêu chảy cấp, parvo, care, ký sinh trùng đường ruột, bệnh da liễu, và các vấn đề dinh dưỡng.

Vpet’s sở hữu hệ thống thiết bị y tế hiện đại gồm máy xét nghiệm máu, máy siêu âm, chẩn đoán hình ảnh, phòng tiểu phẫu và hồi sức chuyên biệt cho thú cưng nhỏ tuổi. Mọi quy trình khám – điều trị đều được thực hiện trong môi trường vô trùng, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho chó con, đặc biệt là những bé có sức đề kháng yếu.

Bệnh viện thú y Vpet’s hoạt động liên tục 24/7, kể cả ngày lễ, với bác sĩ trực luôn sẵn sàng cấp cứu và tư vấn. Chủ nuôi hoàn toàn yên tâm khi chó con được chăm sóc trong môi trường an toàn, chuyên nghiệp và đầy yêu thương.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Địa chỉ bệnh viện thú y Quận 10: 329 Nguyễn Tiểu La, phường 8, quận 10, TP.HCM
• Điện thoại: 0911 806 869
• Email: pktyvpet@gmail.com
• Trang web: https://vpets.vn/
• Trang Facebook: https://www.facebook.com/vpets.vn/
• Thời gian làm việc: 8:00 – 21:00

Cách nuôi chó con theo giai đoạn tháng tuổi

Mỗi giai đoạn phát triển của chó con đòi hỏi một chế độ chăm sóc y tế và dinh dưỡng riêng biệt. Dưới đây là lộ trình nuôi dưỡng chi tiết theo từng mốc thời gian, giúp bạn theo dõi sát sao sự phát triển của thú cưng.

Từ 0 – 2 tháng tuổi: Chó con (Sơ sinh & Cai sữa)

Giai đoạn này chó con hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn sữa và sự chăm sóc của chó mẹ hoặc người nuôi (nếu mất mẹ).

• Đặc điểm phát triển: Chó sơ sinh chưa mở mắt, chưa nghe được và chưa thể tự điều hòa thân nhiệt. Hệ miễn dịch hoạt động hoàn toàn dựa vào kháng thể thụ động từ sữa đầu.
• Chăm sóc y tế:
  • Giữ ấm: Đây là yếu tố sống còn. Nhiệt độ ổ nằm cần duy trì ở mức 29-32°C trong tuần đầu và giảm dần xuống 27°C ở tuần thứ 4.
  • Tẩy giun: Bắt đầu tẩy giun lần đầu khi chó được 2 tuần tuổi, lặp lại lúc 4, 6 và 8 tuần tuổi.
• Dinh dưỡng:
  • Sữa của chó mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất.
  • Nếu phải nuôi chó con tách mẹ/không có chó mẹ, buộc phải dùng sữa công thức chuyên dụng cho chó (như Bio Milk, Esbilac). Tuyệt đối không dùng sữa bò tươi, sữa đặc có đường của người vì hàm lượng Lactose cao sẽ gây tiêu chảy cấp, dẫn đến tử vong nhanh chóng.
  • Tập ăn dặm: Từ 4-5 tuần tuổi, bắt đầu cho ăn cháo loãng hoặc hạt ngâm mềm.

Từ 2 – 4 tháng tuổi: Chó vị thành niên

Đây là “giai đoạn vàng” để tiêm phòng và xã hội hóa, giúp chó hình thành tính cách tốt.

• Đặc điểm phát triển: Chó bắt đầu tò mò khám phá thế giới. Theo Hiệp hội Thú y Hoa Kỳ (AVMA), cửa sổ xã hội hóa quan trọng nhất diễn ra từ 3 đến 14 tuần tuổi. Những gì chó học được (hoặc sợ hãi) trong giai đoạn này sẽ định hình tính cách cả đời.
• Chăm sóc y tế (Tiêm phòng):
  • 6-8 tuần tuổi: Tiêm mũi vaccine đầu tiên (thường là 5 bệnh).
  • 9-11 tuần tuổi: Tiêm mũi vaccine thứ 2 (7 bệnh).
  • Lưu ý: Chỉ tiêm khi chó hoàn toàn khỏe mạnh, không sốt, không tiêu chảy.
• Dinh dưỡng (Cai sữa):
  • Chuyển hoàn toàn sang thức ăn cho chó con.
  • Dạ dày chó còn nhỏ, cần chia thành 4 bữa/ngày.
  • Bổ sung thêm canxi nano nếu là giống chó lớn để tránh hạ bàn (tình trạng sập cổ chân do thiếu canxi và ít vận động).

Từ 4 – 6 tháng tuổi (Giai đoạn dậy thì & Thay răng)

Giai đoạn này chó con sẽ thay răng sữa và bắt đầu có những biểu hiện “nổi loạn” của tuổi dậy thì.

• Đặc điểm phát triển: Ngứa răng, thích gặm cắn đồ đạc. Bắt đầu xác định vị thế trong đàn (gia đình).
• Chăm sóc và Huấn luyện:
  • Cung cấp đồ chơi gặm hoặc xương gặm sạch răng để thỏa mãn nhu cầu nhai, hạn chế việc chó cắn giày dép, bàn ghế.
  • Hoàn thành mũi vaccine thứ 3 và tiêm phòng bệnh Dại (Rabies).
• Dinh dưỡng:
  • Giảm số bữa ăn xuống còn 3 bữa/ngày.
  • Đây là giai đoạn phát triển khung xương mạnh nhất. Đảm bảo thức ăn có hàm lượng Protein từ 22-32% và chất béo từ 10-25% tùy theo mức độ vận động.

Từ 6 – 12 tháng tuổi (Giai đoạn thanh niên)

Chó đạt đến kích thước gần như tối đa và bắt đầu có khả năng sinh sản.

• Đặc điểm phát triển: Chó cái sẽ có lần động dục đầu tiên. Chó đực bắt đầu có hành vi đánh dấu lãnh thổ (tè bậy) hoặc bỏ đi tìm bạn tình.
• Chăm sóc:
  • Cân nhắc triệt sản nếu bạn không có ý định nhân giống. Triệt sản giúp giảm nguy cơ ung thư tuyến sữa, ung thư tinh hoàn và hạn chế chó đi hoang.
  • Tăng cường vận động: Đi dạo 30-60 phút mỗi ngày để giải tỏa năng lượng, tránh béo phì.
• Dinh dưỡng:
  • Bắt đầu chuyển đổi dần từ thức ăn Puppy sang thức ăn Adult (cho chó trưởng thành).
  • Chuyển xuống chế độ ăn 2 bữa/ngày.

Từ 1 – 2 năm tuổi: Chó trưởng thành về mặt xã hội

Lúc này chó đã ổn định về tính cách và thể chất, chế độ chăm sóc chuyển sang duy trì sức khỏe.

• Y tế: Tiêm nhắc lại vaccine 7 bệnh và dại mỗi năm một lần. Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần.
• Dinh dưỡng: Kiểm soát cân nặng chặt chẽ. Béo phì là nguyên nhân hàng đầu gây giảm tuổi thọ ở chó trưởng thành.

Cách huấn luyện chó con nghe lời, thông minh

Huấn luyện không chỉ là dạy các trò vui, mà là thiết lập kỷ luật để chó sống hòa hợp với gia đình.

Nguyên tắc vàng: Khen thưởng tích cực

Sử dụng phương pháp khen thưởng tích cực là cách hiệu quả nhất để dạy chó. Thay vì trừng phạt khi chó làm sai, hãy thưởng (bánh thưởng, lời khen, cái xoa đầu) ngay lập tức khi chó làm đúng hành vi bạn mong muốn.

Ví dụ: Khi chó đi vệ sinh đúng vào khay, hãy thưởng ngay lập tức. Chó sẽ liên kết hành động đó với phần thưởng và lặp lại nó. Tuyệt đối tránh đánh đập, vì điều này chỉ khiến chó sợ hãi, mất niềm tin và có thể trở nên hung dữ để tự vệ.

Quy trình dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ

Dạy vệ sinh là ưu tiên số 1 để giữ nhà cửa sạch sẽ. Quy trình thực hiện cần sự kiên nhẫn và lặp lại:

1. Xác định thời điểm: Chó con thường buồn đi vệ sinh sau khi ngủ dậy, sau khi ăn 15-20 phút và sau khi chơi đùa.
2. Dẫn dắt: Khi thấy chó có dấu hiệu đi tìm chỗ (ngửi sàn, đi vòng tròn), hãy bế hoặc dắt ngay ra khu vực quy định (khay vệ sinh hoặc sân vườn).
3. Khẩu lệnh: Dùng một từ khóa cố định (ví dụ: “Đi đi”, “Nhanh lên”) để chó học lệnh.
4. Khen thưởng: Ngay khi chó đi xong, hãy khen ngợi và thưởng.
5. Sử dụng chuồng: Chó có bản năng không đi vệ sinh nơi chúng ngủ. Khi không thể giám sát, hãy để chó trong chuồng với kích thước vừa đủ. Điều này giúp chó học cách nhịn tiểu và đợi đến khi được đưa ra ngoài.

Các lệnh vâng lời cơ bản

Dạy chó các lệnh cơ bản giúp bạn kiểm soát tình huống tốt hơn. Bạn có thể chọn lệnh dạy cho bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh đều được.

• Ngồi (Sit): Cầm thức ăn đưa lên cao qua mũi chó và di chuyển về phía sau đầu. Theo phản xạ tự nhiên, chó sẽ ngẩng đầu lên và hạ mông xuống. Hô lệnh “Ngồi” và thưởng ngay.
• Lại đây (Come): Rất quan trọng khi dắt chó đi dạo. Bắt đầu tập trong nhà, gọi tên chó kèm lệnh “Lại đây” với giọng vui vẻ, thưởng lớn khi chó chạy về phía bạn.

Ngăn chặn hành vi xấu

Chó con thường có thòi quen cắn tay, sủa dai dẳng hoặc nhảy chồm lên người. Khi chó cắn tay, hãy kêu to “Á!” để báo hiệu bạn bị đau và ngừng chơi ngay lập tức (quay lưng đi). Chó sẽ hiểu rằng “cắn tay = hết được chơi”. Với hành vi sủa hoặc nhảy chồm, hãy lờ đi cho đến khi chó bình tĩnh lại mới bắt đầu tương tác.

Mẹo dân gian nuôi dạy chó con

Trong cộng đồng người nuôi chó tại Việt Nam lưu truyền nhiều mẹo dân gian, tuy nhiên không phải mẹo nào cũng đúng và an toàn.

Những mẹo hữu ích và an toàn

Một số kinh nghiệm xưa vẫn có giá trị thực tiễn trong việc chăm sóc chó con.

• Lót ổ bằng áo cũ: Sử dụng quần áo cũ của chủ nhân lót vào ổ nằm giúp chó con ngửi thấy mùi quen thuộc, giảm bớt lo âu và ngủ ngon hơn.
• Gừng và mật ong: Một chút nước gừng ấm pha mật ong (liều lượng rất nhỏ) có thể giúp làm ấm bụng chó con trong những ngày lạnh hoặc khi bị đầy hơi nhẹ.

Cảnh báo những mẹo nguy hiểm cần tránh

Nhiều quan niệm sai lầm có thể tước đi mạng sống của chó con, bạn cần đặc biệt cảnh giác.

• Chữa Parvo/Care bằng lá ổi, nhọ nồi: Đây là sai lầm chết người phổ biến nhất. Parvo và Care là bệnh do virus gây ra, các loại lá cây không có khả năng diệt virus. Việc ép chó uống nước lá khi đang nôn mửa, xuất huyết ruột chỉ làm tăng nguy cơ sặc phổi và tử vong nhanh hơn. Hãy đưa đến thú y ngay lập tức khi thấy dấu hiệu bệnh.
• Cho ăn xương để mài răng: Chó con chưa có kỹ năng xử lý xương cứng. Mảnh xương gà/vịt vỡ vụn có thể đâm thủng dạ dày hoặc gây tắc ruột. Chỉ dùng xương gặm nhân tạo hoặc sụn mềm.

Cách chọn sữa bột cho chó con

Sữa là nguồn dinh dưỡng bổ sung quan trọng, nhưng chọn sai loại sữa là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy.

Tiêu chí chọn sữa an toàn

Hệ tiêu hóa của chó không có đủ enzyme Lactase để phân giải đường Lactose trong sữa bò. Do đó, tiêu chí tiên quyết khi chọn sữa là Lactose-free (Tách đường Lactose). Ngoài ra, sữa cần có hàm lượng Protein và Chất béo cao (tương đương sữa chó mẹ) để đảm bảo tăng trưởng.

Gợi ý các thương hiệu uy tín

Dựa trên sự phổ biến và phản hồi từ cộng đồng thú y, dưới đây là một số loại sữa phù hợp:

• Phân khúc phổ thông: Bio Milk For Pet. Đây là sản phẩm nội địa chất lượng ổn, giá thành rẻ, phù hợp với đại đa số người nuôi.
• Phân khúc cao cấp: Esbilac hoặc Royal Canin Babydog Milk. Các loại này có công thức rất sát với sữa mẹ, độ hòa tan tốt, ít gây vón cục và đầy hơi, phù hợp cho chó sơ sinh hệ tiêu hóa kém.

Những lưu ý khi nuôi dạy chó con

Để chó con lớn lên khỏe mạnh, người nuôi cần nắm vững danh sách những “vùng cấm” sau đây.

Thực phẩm độc hại “cấm kỵ” dành cho chó

Tuyệt đối không bao giờ cho chó ăn những thực phẩm sau, dù chỉ một ít:

• Socola: Chứa Theobromine gây ngộ độc tim mạch, co giật.
• Hành, tỏi, hẹ: Phá hủy tế bào hồng cầu, gây thiếu máu.
• Nho và nho khô: Gây suy thận cấp tính.
• Chất ngọt Xylitol: Có trong kẹo cao su, bánh kẹo không đường, gây hạ đường huyết và suy gan.

Sai lầm trong môi trường sống

Môi trường sống không phù hợp cũng gây ra các bệnh lý mãn tính.

• Sàn nhà quá trơn: Gạch men trơn trượt khiến chó con (đặc biệt là các dòng chó lớn như Golden, Alaska) khó đứng vững, lâu ngày dẫn đến dị tật xương khớp, hạ bàn, loạn sản xương hông. Hãy trải thảm hoặc dùng thảm xốp ghép.
• Nằm quạt/điều hòa sai cách: Chó con nằm trực diện hướng quạt hoặc điều hòa quá lạnh dễ bị viêm phổi. Nên để nhiệt độ phòng khoảng 26-28 độ C và tránh gió lùa trực tiếp.

Những câu hỏi thường gặp về cách nuôi chó con

1. Chó con bao nhiêu ngày thì tắm được?

Chó con chỉ nên tắm sau khi đã tiêm đủ 2 mũi vaccine (khoảng 2,5 – 3 tháng tuổi) và sức khỏe ổn định. Trước thời điểm này, bạn nên dùng phấn tắm khô hoặc khăn ấm lau sạch.

2. Chó con mới về nhà không chịu ăn phải làm sao?

Đây là phản ứng bình thường do stress. Đừng ép ăn. Hãy cung cấp thức ăn ngon (pate, thịt gà luộc xé nhỏ) và để không gian yên tĩnh. Nếu sau 24h chó vẫn bỏ ăn hoàn toàn hoặc kèm nôn mửa, cần đưa đi bác sĩ thú y.

3. Có nên cho chó con nằm điều hòa không?

Được, nhưng nhiệt độ không nên thấp hơn 26 độ C. Cần có chỗ nằm (nệm/chuồng) tránh để bụng chó tiếp xúc trực tiếp với sàn gạch lạnh.

4. Lịch tẩy giun cho chó con như thế nào?

Tẩy giun bắt đầu từ 2 tuần tuổi, lặp lại lúc 4, 6, 8 tuần. Từ 2 tháng đến 6 tháng tuổi tẩy mỗi tháng 1 lần. Sau 6 tháng tuổi tẩy định kỳ 6 tháng/lần.

5. Chó con uống sữa tươi (Vinamilk/TH) được không?

Không. Sữa tươi của người chứa nhiều Lactose gây tiêu chảy cho chó. Chỉ dùng sữa chuyên dụng cho chó hoặc sữa dê.

6. Làm sao biết chó con bị sốt?

Dấu hiệu sốt bao gồm: mũi khô và nóng, tai nóng, mắt đỏ, lừ đừ bỏ ăn. Cách chính xác nhất là dùng nhiệt kế đo ở hậu môn (nhiệt độ bình thường của chó là 38-39 độ C, cao hơn người).

7. Khi nào được dắt chó con ra ngoài đi dạo?

An toàn nhất là sau khi chó đã hoàn thành mũi vaccine thứ 3 (khoảng 3,5 – 4 tháng tuổi) để đảm bảo miễn dịch đầy đủ.

8. Chó con ngủ bao nhiêu tiếng 1 ngày?

Chó con cần ngủ rất nhiều, trung bình từ 18 đến 20 tiếng mỗi ngày để phát triển hệ thần kinh và cơ bắp.

9. Tại sao chó con hay cắn tay chủ?

Đây là hành vi bình thường do ngứa răng và nhu cầu chơi đùa. Không phải do chó dữ. Cần cung cấp đồ chơi gặm và dạy lệnh ngăn chặn.

10. Chi phí nuôi chó con 1 tháng hết bao nhiêu?

Chi phí dao động từ 500.000đ đến 2.000.000đ tùy thuộc vào loại thức ăn (cơm nhà/hạt/pate), tiền vaccine, tẩy giun, spa và các vật dụng phát sinh khác.

Cách nuôi chó con thành công đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức khoa học, lòng kiên nhẫn và tình yêu thương. Không có công thức chung cho tất cả, nhưng việc tuân thủ các nguyên tắc về tiêm phòng, dinh dưỡng theo độ tuổi và huấn luyện tích cực sẽ giúp bạn giảm thiểu tối đa rủi ro. Hãy bắt đầu hành trình này với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, vì chú chó con hôm nay sẽ là người bạn đồng hành trung thành nhất của bạn trong tương lai.